Những điều cần biết về xét nghiệm HBsAg chẩn đoán viêm gan B

HBsAg (Hepatitis B surface Antigen) là chỉ số kháng nguyên bề mặt thuộc lớp vở của HBV – loại virus gây ra viêm gan B. Xét nghiệm định lượng HBsAg chủ yếu để chuẩn đoán nhiễm HBV theo dõi quá trình điều trị bệnh của bệnh nhân. Bệnh nhân thường phải thực hiện xét nghiệm máu, nếu kết quả chỉ số HBsAg dương tính thì nghĩa là người bệnh đã bị nhiễm virus viêm gan siêu vi B. Ở một bệnh nhân nhiễm HBV có thể xảy ra sự đấu tranh giữa hệ miễn dịch của cơ thể với virus. Nếu hệ miễn dịch chiến thắng, người đó sẽ khỏi bệnh và HBsAg biến mất sau 4 - 6 tháng, còn nếu hệ miễn dịch cơ thể không lấn át hoàn toàn được virus thì HBsAg tiếp tục được phát hiện sau 6 tháng và tình trạng này được gọi là nhiễm HBV mạn tính.

Cần tiến hành xét nghiệm HBsAg trong các trường hợp sau:

Cơ thể hay rơi vào trạng thái mệt mỏi, không rõ nguyên nhân, xuất hiện cảm giác khó thở

Da bị xuất huyết hoặc xuất hiện những nốt chấm đỏ không rõ nguyên nhân

Vàng da, vàng mắt là những dấu hiệu điển hình của bệnh viêm gan B

Tránh không làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm và có được kết quả chuẩn đoán chính xác nhất, bệnh nhân cần phải lưu ý một số điều dưới đây:

Trong khoảng thời gian là 10 tiếng trước khi xét nghiệm, bệnh nhân không nên ăn uống, sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, nước có gas

Một số loại thuốc có thể làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Do vậy, bạn cần thông báo với bác sĩ những loại thuốc đang sử dụng để bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên tốt nhất

Nên giữ cho mình một tinh thần thoải mái, hạn chế lo âu, căng thẳng

Nên nghỉ ngơi đủ giấc

Sau khi lấy máu nên cơ thể xuất hiện những phản ứng lạ cần phải thông báo cho bác sĩ để được hỗ trợ tốt nhất

Kết quả xét nghiệm chỉ số HbsAg có thể cho biết bệnh nhân có mắc phải bệnh viêm gan B hay không. Xét nghiệm có thể đưa ra kết quả dương tính hoặc âm tính.

Kết quả dương tính

Khi xét nghiệm cho ra kết quả là dương tính (+), nghĩa là trong huyết thanh của bệnh nhân đã có loại kháng nguyên này, có thể bệnh nhân đã nhiễm siêu vi B. Trong 10 tuần đầu nhiễm virus, kháng nguyên HbsAg sẽ tăng nhanh. Nếu bệnh nhân có sức khỏe tốt, cơ thể khỏe mạnh, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, kháng nguyên HBsAg có thể giảm và biến mất trong vòng 4-6 tháng. Bệnh nhân tự kháng HBsAg sẽ khỏi hoàn toàn bệnh và tránh được nguy cơ mắc bệnh suốt đời mà không phải tiêm phòng. Nhưng nếu kháng nguyên HBsAg không mất đi mà có xu hướng tăng, rất có thể bệnh nhân đã nhiễm siêu vi B mãn tính. Có khoảng 85-90% bệnh nhân có thể tự kháng HBsAg, những bệnh nhân chuyển sang nhiễm siêu vi B mãn tính là rất ít nhưng cực kì nguy hiểm, có thể dẫn đến những bệnh lý về gan, thậm chí là ung thư gan. Bệnh nhân có kết quả HBsAg dương tính cần phải làm thêm xét nghiệm HBV – DNA để biết chính xác mức độ nguy hiểm của bệnh.

Kết quả âm tính

Nếu kết quả xét nghiệm là âm tính (-) tức là bạn không nhiễm siêu vi B. Tuy nhiên khi có các triệu chứng dẫn đến việc được chỉ định xét nghiệm, bạn nên kiểm tra tổng quát sức khỏe của mình và tiêm vacxin ngừa bệnh.

Thực tế, nhiều bệnh nhân không rõ kết quả xét nghiệm chỏa chỉ số HBsAg bao nhiêu là bình thường và chỉ số HBsAg như thế nào là cao, tuy nhiên chỉ số này sẽ phụ thuộc vào máy phân tích tại các cơ sở y tế và quy định của nơi xét nghiệm. Ví dụ khi thực hiện xét nghiệm viêm gan B > 1.0S/S0) thì có nghĩa là dương tính, chỉ số HBsAg <1,0/S0 là âm tính (S/CO – sample/ cut off là một thuật ngữ kỹ thuật). S/CO là chỉ số cao nhất để phân biệt giữa kết quả âm tính và dương tính.

Khi có kết quả xét nghiệm

Nhiều trường hợp bệnh nhân vẫn được khuyến cáo rằng xét nghiệm HBsAg âm tính vẫn có nguy cơ mắc viêm gan B, đồng thời kết quả dương tính vẫn chưa xác định chắc chắn rằng người đó nhiễm bệnh. Theo nghiên cứu, cứ 10 người ở nước ta thực hiện xét nghiệm HBsAg thì 2 người cho kết quả dương tính (+) . Khi nhận được kết quả âm tính (+), nhiều trường hợp bệnh nhân bệnh tình vẫn chuyển biến xấu dẫn đến xơ gan, ung thư gan. Kháng nguyên HBsAg có thể tự biến mất nhưng ADN của virus có thể vẫn tổn tại trong cơ thể người, tức là HBsAg có thể vẫn còn, nhưng với số lượng ít. Mặt khác, chỉ số HBsAg chỉ là kháng nguyên, kết quả xét nghiệm của nó chỉ cho ta biết cơ thể có bị nhiễm virus hay không, nó sẽ không thể đánh giá tình trạng bệnh phát triển đến mức nào. Vì vậy người bệnh sẽ được yêu cầu làm thêm các xét nghiệm khác để phục vụ phác đồ điều trị bệnh.

Khi xét nghiệm tổng quát, 1 số bệnh nhân có chỉ số HBsAg dương tính, nhưng chỉ số HbeAg âm tính, tức là chức năng gan vẫn chưa bị ảnh hưởng, bệnh nhân vẫn cần theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kì để theo dõi quá trình phát triển của virus, tránh chủ quan.

Sau khi có kết quả xét nghiệm

Bệnh nhân được chuẩn đoán nhiễm siêu vi B, cần được chữa trị ngay lập tức, có phác đồ điều trị khoa học cùng bác sĩ chuyên khoa. Có thể điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý dùng thuốc hoặc những phương pháp đông y mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Người thân và gia đình không dùng chung vật dụng cá nhân, nhất là đồ vệ sinh cá nhân với người bệnh, khi quan hệ tình dục cần phải có biện pháp an toàn, tốt nhất là không nên quan hệ tình dục khi vừa phát hiện bệnh và chưa được chữa trị. Khi phụ nữ mang thai phát hiện kết quả dương tính, cần lưu ý tiêm thuốc cho trẻ sinh ra ngay trong vòng 12h đầu, tuyệt đối không cho trẻ dùng sữa mẹ.